چه زمانی بهتر است روغن گیربکس را تعویض کنیم؟

روغن گیربکس، روغن دنده ، روغن واسکازین همه این نامها یکی هستند و در یک سیستم فنی خودرو بکار میروند، روغن گیربکس که برای استفاده در سیستم فنی گیربکس یا دنده خودروبکار میرود، زمانی که خاصیت خود را از دست بدهد باید تعویض شود. در این مقاله قصد داریم زمان تعویض و علائم خرابی آنرا بیان کنیم.
 

چرا از روغن گیبرکس استفاده میکنیم؟ 

تعریف اصلی گیربکس یا جعبه دنده اینست که بخش انتقال قدرت از موتور خودرو به چرخ ها را بر عهده دارد، این قطعه مکانیکی بخاطر حرارت و اصطحکاک بسیار دچار دفرمگی، سایش و در نهایت آسیب جدی میشود و اگر نتوان این اصطکاک را از دستگاه‌هایی نظیر جعبه دنده و موتور خودرو دور کرد، عملا دیگر این سیستم‌ها برای ما کارایی نخواهند داشت.
روغن‌ گیربکس برای رفع اصطکاک اضافی، تا حد امکان میزان حرارت ناشی از سایش قطعات مکانیکی روی یکدیگر بکار گرفته میشود تا این اصطحکاک و حرارت را کاهش دهد و عمر قطعه را بالاتر ببرد.
درون گیربکس از اجزای متعدد فلزی و به‌ویژه چرخ‌دنده‌های متصل به یکدیگر تشکیل شده که همه آن‌ها تنها در صورت وجود یک روانکار یا روغن گیربکس باکیفیت می‌توانند به کار خود طی بازه‌های زمانی طولانی ادامه دهند. بر این اساس لایه بسیار باریک روغن مابین سطوح فلزی مماس ‌بر هم قرار گرفته و از تماس مستقیم آن‌ها ممانعت به عمل می‌آورد.
   

زمان مناسب برای تعویض روغن گیربکس کدام است؟

مشکل اصلی در روغن گیربکس آلودگی آن است به طوری که این آلودگی در اثر ساییدگی و فرسایش برخورد قطعات دنده با یکدیگر است، قطعات ریزی که از فرسایش فلز وارد روغن گیربکس میشود باعث فرسایش و خرابی آن میشود. این مسئله در دنده اتوماتیک نیز به مرور زمان به همین شکل است.
قبل از تعویض روغن گیربکس حتما به این نکته توجه کنید تا سطح روغن ترمز کم نشده باشد و در حالت ایده آلی قرار داشته باشد چراکه این نکته بسیار مهم است و باید حجم مناسبی داشته باشد. پس ز مکانیک خود بخواهید تا هنگام تعویض روغن موتور، سطح روغن گیربکس شما را چک بکند.
زمان تعویض روغن گیربکس در گیربکس اتوماتیک و دستی متفاوت است. در گیربکس های دستی معمولا بین 80 تا 100 هزار کیلومتر در شرایط عادی باید تعویض گردد. تا عملکرد جعبه دنده با مشکل مواجه نشود و تعویض دنده‌ها به نرمی صورت گیرد.
اما برای جعبه‌دنده‌های اتوماتیک مدت‌ زمان‌های مختلفی گفته شده‌است. به‌ویژه اگر از روانکارهای اصل و مورد تایید شرکت سازنده استفاده نشود، باید در فواصل زمانی بسیار کوتاه‌تر نسبت به تعویض روغن این‌گونه گیربکس‌ها اقدام کرد؛ چراکه اصولا گیربکس‌های اتوماتیک حساسیت بسیار بالاتری نسبت به کیفیت روغن دارند و اگر واسکازین آن‌ها به موقع تعویض نشود، عملیات تعویض دنده نیز در این گیربکس‌ها با مشکل و یا اصطلاحا تقه همراه خواهد شد.
به‌طور کلی توصیه می‌شود روغن گیربکس اتوماتیک را پس از هر 50 یا 60 هزار کیلومتر به طور کامل تعویض کنید. همچنین گفته شده که اگر صرفا از طریق باز کردن پیچ ته گیربکس اتوماتیک اقدام به خالی کردن روغن آن می‌کنید، به دلیل آن که در این روش تمام روغن درون جعبه‌دنده تخلیه نخواهد شد، بهتر است که زمان تعویض روغن خود را به 30 هزار کیلومتر کاهش دهید تا جعبه دنده با مشکل مواجه نشود.
   

علادم خرابی روغن گیربکس

از علائم خرابی روغن گیربکس اینست که دقت کنید که اگر متوجه علایم زیر شدید، حتی در صورتی که به آستانه کیلومتری که توسط دفترچه راهنما وسیله نقلیه شما نشان داده شده ‌است نرسیده اید، جعبه دنده باید بررسی شود: 
1. اگر صدای خرد شدن از زیر اتومبیل شنیده می‌شود در حالی که موتور روشن است، اما ماشین حرکت نمی‌کند.
2. اگر در هنگام تعویض دنده دچار مشکل می‌شوید.
3. اگر دنده از جای خود در برود یا در صورت جا رفتن دنده با فشردن پدال گاز حرکت نکند.

صرف نظر از نوع گیربکس، تغییر دادن روغن گیربکس یک فرآیند ساده نیست و لازم است با امکانات مناسب انجام شود و روغن گیربکس باید تخلیه و به طور مناسب جمع آوری شود. همچنین در این میان باید فیلتر روغن و درزبندی ها باز بینی شود. این فرآیند باید توسط مکانیک با ابزار مناسب انجام شود. لازم به ذکر است که روغن گیربکس خصوصا برای خودرو ها و ماشین های جدید متناسب با دنده ، کارخانه تولید کننده روغن متناسب با خودرو را معرفی میکند و بهتر است از همان روغن موتور استفاده شود.